Jak powiedzieć dziecku o rozstaniu?
Na wstępie mam jeszcze jedną uwagę, najlepiej będzie jak ustalicie konkretną datę i godzinę rozmowy. Pozwoli to Wam na zmobilizowaniu się i przeniesieniu całej swojej energii na tą trudną rozmowę. Pamiętajcie, do rozmowy trzeba też się przygotować. Na tym etapie: powinniście wiedzieć jak będą wyglądały sprawy związane z mieszkaniem, opieką na dzieckiem czyli kiedy będą odbywały się spotkania z drugim rodzicem.Na tym etapie: powinniście wiedzieć jak będą wyglądały sprawy związane z mieszkaniem, opieką na dzieckiem czyli kiedy będą odbywały się spotkania z drugim rodzicem.
Dzieci do 3 roku życia. Wiek ten nazywany jest wiekiem zakorzenienia. Dziecko utożsamia się z rodzicem i otoczeniem. W związku z ograniczeniami natury fizycznej i psychicznej, nie ma sposobu na przeprowadzenie rozmowy z dzieckiem.
Rozwiązanie: Ważna jest kondycja psychiczna rodzica opiekującego się dzieckiem. Dzieci potrafią pozawerbalnie odczuwać uczucia. Ma to miejsce szczególnie w stosunku do rodzica, który spędza dużo czasu z dzieckim. Często jest to okres w którym Mama rezygnuje z aktywności zawodowej i zajmuje się dzieckiem. Gdy pojawiają się negatywne uczucia, co jest całkowicie naturalne, dziecko utożsamia się z nimi i wpływają one na jego codzienne funkcjonowanie. W konsekwencji pojawić się mogą reakcje w postaci większej płaczliwości, zmiany w rytmie i jakości snu czy utrata apetytu.
Dzieci w wieku przedszkolnym 3-5 lat. Wiek ten w kontekście rozstania rodziców jest określany wiekiem winy.
Dzieci w tym wieku bardzo mocno przeżywają wszystkie kłótnie, nie rozumieją złożoności i konsekwencji sytuacji. Czują, że dzieje się coś niedobrego ale nie wiedzą co. Gdy coś jest dla dziecka nie jasne wówczas samo próbuje wytłumaczyć sobie sytuację. W związku z tym, ze dzieci w tym wieku są egocentryczne to w przypadku rozstania rodziców, sobie przypisują całą winę.
Rozwiązanie: Podczas rozmowy powiedzcie, że Mama i Tata zdecydowali, że nie będziecie już wszyscy razem mieszkać. Jeśli macie przykłady innych rodziców z Waszego otoczenia warto je przywołać, jeśli są też znane dziecku. Szczególnie starszym przedszkolakom łatwiej odnieść się do sytuacji, koleżanki lub kolegi z grupy przedszkolnej lub kogoś z rodziny. Nie wszystkie dzieci w tej grupie wiekowej znają pojęcie rozwodu czy rozstania. Jeśli Wasze dziecko je zna możecie użyć tych sformułowań. Jeśli nie jesteście pewni czy dziecko je rozumie, wystarczy powiedzieć o wyprowadzce. Kolejnym ważnym elementem rozmowy z dzieckiem w wieku przedszkolnym jest uświadomienie dziecku, że to nie ono jest winne rozstaniu. To, nie jest Twoja wina, nawet jeśli zdarza Ci się być niegrzecznym i nie słuchać rodziców. To, że Mama lub Tata nie będzie już z nami mieszkać to nie Twoja wina. Pamiętaj, że Mama zawsze będzie Mamą. Pamiętaj, że Tata zawsze będzie Tatą i żadna wyprowadzka tego nie zmieni. Dziecko najpewniej zacznie płakać. Oczywiście odczuwać będzie smutek. Dajmy dziecku czas na wyrażenie emocji. Proponuję mówić w tym czasie do dziecka rozumiemy, że jest Ci smutno, wyrażać akceptację dla jego emocji niż uspakajać dziecko w słowach ,,nie płacz już”.
Dzieci w tym wieku bardziej niż dzieci z innych grup wiekowych, żyją nadzieją, ze rodzice do siebie wrócą.
Ważna jest konsekwencja o której mówiłam w filmie. Im dziecko szybciej zrozumie, że powrót rodziców jest niemożliwy tym szybciej będzie można skupić się na adaptacji dziecka do nowej sytuacji. Wówczas dziecko nie będzie, żyło w niezgodności rzeczywistości i jego nierealnych marzeń co bezpośrednio przekłada się na jego poczucie bezpieczeństwa.
Dzieci w wieku wczesnoszkolnym, 6-9 lat. Wiek ten w kontekście rozstania rodziców jest określany wiekiem smutku.
Odczuwane przez dziecko emocje to poczucie zdrady i osamotnienie. Dziecko ma tendencję do poczucia porzucenia. Pojawia się silna tęsknota za rodzicem, którego nie ma w domu. Jednocześnie dziecko ma tendencję do bezwarunkowego przywiązania się do rodzica z którym mieszka. Dziecko boi się, ze straci rodzica na zawsze.
Rozwiązanie: W trakcie rozmowy, ważne jest żeby dziecko czuło, że nie musi wybierać żadnego rodzica. Rodzic z którym dziecko zostaje powinien zapewnić, że spotykanie się z drugim rodzicem jest ważne i cieszy się, że będziecie mogli, najczęściej spędzać czas tak jak przed rozwodem. Oczywiście zapewnijcie o swojej miłości do dziecka.
Dzieci w wieku 10- 13. Wiek ten w kontekście rozstania rodziców jest określany wiekiem złości.
Dziecko nie do końca rozumie sytuację choć już wie co to rozwód. W jego otoczeniu pojawiają się już sytuacje rozwodów np. rodziców kolegi/koleżanki. Dziecko skłonne jest do obwiniania jednego rodzica za rozpad rodziny. Najczęściej dziecko kieruje złość na rodzica, który się wyprowadza, przypisując mu winę za zburzenie rodziny.
Konsekwencją tak silnych wewnętrznie emocji nagromadzonych w dziecku, może doprowadzić do odczuwania objawów chorobowych takich jak ból brzucha, głowy mogą pojawić się wymioty.
Rozwiązanie: Podczas rozmowy skupcie swoją uwagę na wyjaśnieniu, że nie można przypisać nikomu winy za rozpad Waszego związku. Nawet jeśli nie będzie to do końca prawda. Ważne jest też wytłumaczyć dziecku, że wyprowadzka jednego z rodziców jest naturalną konsekwencją podjęcia decyzji o rozstaniu. Nie jest to opuszczenie rodziny a organizowanie nowego etapu w życiu. Uświadomcie dziecku, że rozwód nie oznacza, ze przestaniecie być jego rodzicami. ,,Mama i Tata bardzo Cię kochają, zrobimy wszytko dla Ciebie żebyś czuł się dobrze.” Dobrze, żeby każde z Was osobno powiedziało dziecku, że je kocha.
Nastolatkowie w wieku 14 – 17. Określany jest jako wiek pozornej dojrzałości. Rodzice dzieci w tym wieku mają tendencję do traktowania ich jako prawie dorosłych. Zdarza się, że wtajemniczają dzieci w szczegóły rozstania i jego przyczyny. Nastolatkowie będą wiedzieć, czuć bo potrafią już odczytywać i identyfikować zachowania, że Wasz rozwód jest nieunikniony. Nie zwalnia to Was z obowiązku przeprowadzenia rozmowy. Nawet jeśli wasz rozwód dla wszystkich jest oczywistością to Waszym dziecku pozostaje nawet mała ale nadzieja, że dojdziecie do porozumienia.
Rozwiązanie: Warto powiedzieć i uświadomić nastolatkowi, że staraliście się porozumieć i walczyliście o Wasze małżeństwo, jednak nie udało się to Wam. To czas dojrzewania dziecka, towarzyszą mu silne emocje. Natolatek nawet na sprawy mniej istotne potrafi zareagować nie adekwatnie do sytuacji. Często buntuje się, kwestionuje Twoje zdanie i kłóci się. Podczas rozmowy prawdopodobne jest, że zareaguje bardzo emocjonalnie. Nie walczcie z tym, po prostu zaakceptujcie i wróćcie do rozmowy kiedy będzie gotowy.
Osoby powyżej 17 roku.
Mało uwagi w literaturze i praktyce poświęca się tej grupie wiekowej. Moim zdaniem zupełnie nie słusznie. Młodzi dorośli w tym wieku, wkraczają w nowy etap życia, podejmując decyzje wpływające na przyszłość np. wybierając kierunek studiów lub podejmując pierwsze prace zarobkowe. W tych przełomowych momentach potrzebują poczucia bezpieczeństwa, że w każdej chwili na przykład w przypadku porażki mają swoje miejsce, do którego zawsze mogą wrócić i z tym utożsamiany jest dom rodzinny. Teraz już w zmienionej formie. W tym przypadku równie ważna jest rozmowa, naturalnie będzie ona miała treść całkowicie różnie od pozostałych. Pamiętajcie jednak o omówionej w filmie barierze międzypokoleniowej, która w tym przypadku również powinna mieć miejsce.
Emocje między Wami, szczególnie teraz na początku po rozstaniu są silne i często negatywne. To dodatkowo utrudnia rozmowę, przed dzieckiem niezależnie od wieku musicie pokazać postawę współpracy. Przeprowadzenie rozmowy z dzieckiem to jedna z najtrudniejszych rozmów w całym życiu. Przeanalizuj na spokojnie wskazówki, zrób sobie plan a wiem, że dasz radę.
Trzymam za Ciebie kciuki!
Magdalena Bajsarowicz
